Tekst achterflap

Grip op tekstbegrip gaat over de vraag hoe je als leerkracht op een effectieve manier leerlingen tekstbegrip kunt bijbrengen. Tekstbegrip (begrijpend lezen én luisteren in doorgaande lijn) zien we minder als vak en meer als vaardigheid. Een vaardigheid die je ook bij andere vakken inzet. Tekstbegrip gaat vooral over het vergaren, verwerken en verbinden van kennis uit een tekst. Leerlingen die met begrip luisteren of lezen, denken na over de inhoud van die tekst. De focus ligt op de vraag wat jij als leerkracht wil dat de leerlingen uit een tekst halen. Ondersteunend daarbij is het ‘gereedschap’ dat een lezer nodig heeft (leesstrategieën, signaalwoorden, kennis van de wereld, woordenschat). Én er ligt focus op het gereedschap dat jij nodig hebt om de lezer daarbij te helpen (een goede didactiek, het stellen van de juiste vragen, het geven van spreekruimte). In dit boek reiken we praktische instructietechnieken en werkvormen aan waarmee je als leerkracht het denkproces van leerlingen kunt volgen, ondersteunen, uitlokken en formatief kunt evalueren. Interesse in een training en/of advies, ook binnen de school? Kijk op www.cps.nl/tekstbegrip.

Slogan/Promotie

Grip op tekstbegrip gaat over de vraag hoe je als leerkracht op een effectieve manier leerlingen tekstbegrip kunt bijbrengen. Tekstbegrip (begrijpend lezen én luisteren in doorgaande lijn) zien we minder als vak en meer als vaardigheid. Een vaardigheid die je ook bij andere vakken inzet. Tekstbegrip gaat vooral over het vergaren, verwerken en verbinden van kennis uit een tekst. Leerlingen die met begrip luisteren of lezen, denken na over de inhoud van die tekst. De focus ligt op de vraag wat jij als leerkracht wil dat de leerlingen uit een tekst halen. Ondersteunend daarbij is het ‘gereedschap’ dat een lezer nodig heeft (leesstrategieën, signaalwoorden, kennis van de wereld, woordenschat). Én op het gereedschap dat jij nodig hebt om de lezer daarbij te helpen (een goede didactiek, het stellen van de juiste vragen, het geven van spreekruimte). In dit boek reiken we praktische instructietechnieken en werkvormen aan waarmee je als leerkracht het denkproces van leerlingen kunt volgen, ondersteunen, uitlokken en formatief kunt evalueren. Interesse in een training en/of advies, ook binnen de school? Kijk op www.cps.nl/tekstbegrip.

Biografie

Jeroen Aarssen werkt sinds 2020 bij CPS als onderwijsadviseur en trainer op het gebied van Taal en van het Jonge Kind. Hij werkt voornamelijk in het primair onderwijs en de voorschoolse sector en verzorgt trainingen op scholen door het hele land, o.a. over tekstbegrip, over taalkrachtig onderwijs, over visievorming, en zelfsturing bij het jonge kind. Voor zijn overstap naar het onderwijsadvies in 2001 deed hij als toegepast taalkundige een tiental jaar onderzoek naar meertaligheid en gaf hij les aan de universiteit van Tilburg. Naomi Baggelaar is onderwijskundige en onder andere gespecialiseerd in de didactiek van tekstbegrip in een doorgaande lijn. Zij werkte binnen CPS als trainer en adviseur basisvaardigheden. Zij begeleidde basisscholen in het versterken van het didactisch handelen van leerkrachten. In het po werkte zij als academisch leerkracht. Lilian van der Bolt is adviseur jonge kind, gedrag en taal binnen CPS. Zij begeleidt scholen en teams in de kinderopvang in het versterken van het handelen van professionals op de groepen en zij helpt hen een visie en missie op te stellen en deze in praktijk te brengen. Opgeleid als communicatiewetenschapper en sociaal psycholoog, werkte zij als onderzoeker, ontwikkelaar en adviseur bij verschillende onderwijsorganisatie, waaronder Sardes.

Inhoudsopgave

Inleiding 1 Taalkrachtig onderwijs en tekstbegrip 1.1 Taalkrachtig onderwijs 1.2 Doel voor ogen: referentiekader taal, leerlijnen en lesdoelen 1.3 Het nieuwe tekstbegrip 1.3.1 Een formule voor tekstbegrip 1.3.2 Vloeiend lezen als voorwaarde voor tekstbegrip 1.3.3 Van leren lezen naar lezen om te leren 1.3.4 Begrijpend luisteren 1.3.5 Tekstbegrip, woordenschat en kennisopbouw 1.3.6 Diep tekstbegrip 1.3.7 Leesmotivatie 1.3.8 Digitaal lezen en lezen van papier 2 De kapstok: zes elementen van onderwijs in effectief tekstbegrip 2.1 Doelen 2.2 Tijd 2.3 Aanbod 2.4 Instructie 2.4.1 GRRIM 2.4.2 Een lesmodel in fasen 2.5 Differentiëren 2.6 Monitoren en evalueren 3 Formatief handelen bij tekstbegrip 3.1 Is meten altijd weten? 3.1.1 Summatief toetsen 3.1.2 Formatief handelen 3.1.3 Feedback 3.2 Formatief handelen tijdens een les tekstbegrip 3.3 Formatief handelen en het GRRIM-model 3.3.1 Formatief handelen tijdens de gezamenlijke start 3.3.2 Formatief handelen tijdens de instructie 3.3.3 Formatief handelen tijdens de begeleide oefening 3.3.4 Formatief handelen tijdens de begeleide oefening: effectief groepswerk 3.3.5 Formatief handelen tijdens de verlengde instructie 3.3.6 Formatief handelen en zelfstandig verwerken 3.3.7 Formatief handelen tijdens de gezamenlijke afronding 3.4 Technieken om formatief te handelen 3.4.1 Praten om het leren te controleren 3.4.2 Schrijven om het leren te controleren 3.4.3 Observeren en noteren 4 De gereedschapskist 4.1 Lees- en luisterstrategieën 4.2 Van leerlijnen naar lesdoelen 4.3 Rijke teksten 4.4 Spreekruimte en interactie 4.5 Gevarieerde vragen stellen 4.6 Aandacht voor kennis en woordenschat 4.7 Werkvormen en verwerkingsopdrachten 4.7.1 Werkvormen voor groep 1-2 4.7.2 Werkvormen voor midden- en bovenbouw 4.8 Zelfregulerend leren 5 Werken met een tekstcyclus 5.1 Wat is een tekstcyclus? 5.2 Werken met een ankerverhaal met jonge kinderen 5.3 Werken met een tekstcyclus in midden- en bovenbouw 6 Effectief tekstbegripsonderwijs borgen 6.1 Visie en schoolbeleid 6.2 Taken van onderwijs: een taak voor de school 6.3 De rol van de leerkracht 6.4 Werken aan een positieve leescultuur 6.4.1 Leesinteresselijst 6.4.2 Leesprofiel 6.5 Teamleren 6.6 Tot slot Nawoord Literatuur Bijlagen En dan nu aan de slag met Taalkrachtig onderwijs, integraal en op maat Meer lezen

Details